Shëndeti mendor gjatë Pandemisë, këshilla për gazetarët, si ti raportojnë

Numri fizik I të prekurve të pandemisë COVID-19 është i njohur gjerësisht, por cili është numri I të prekurve sa I përket shëndetit  mendor – dhe si mund ta mbulojnë më mirë gazetarët?

Jessica Gold , një profesore ndihmëse e psikiatrisë në Shkollën e Mjekësisë në Uashington University në St. Louis, dhe  Zamo Mbele , një psikoterapist praktikues në Spitalin Tara H. Moross dhe në Qendrën Mjekësore WITS Donald Gordon në Johannesburg, Afrika e Jugut, ndanë ndikimet dhe rekomandimet e tyre nisur nga ajo që shohin.

Më poshtë janë disa citate kryesore nga, diskutimi:

Në atë që ne bëjmë dhe nuk e dimë në lidhje me ndikimin e pandemisë

Shumë nga ndikimet e shëndetit mendor të pandemisë janë të panjohura në këtë pikë. “Unë mendoj se do të kalojë një kohë e gjatë derisa të njohim shumë më tepër,” -tha Mbele . “Ne e dimë se ajo ka një ndikim të madh dhe do të vazhdojë, për të gjithë … Ne do të jemi ndoshta të frikësuar ose mbingarkuar nga ndikimi i tij në shëndetin mendor të njerëzve në nivelin më të mprehtë.”

• Disa sondazhe janë bërë duke pyetur njerëzit nëse janë të stresuar apo me ankth,  tha Gold  , por ato nuk kanë qenë rigoroze nga ana akademike. “Nëse do i nxirrnim të dhënat tani, do të ishin të dhëna të këqija,” tha ajo ,por ne e dimë që njerëzit janë të dëshpëruar, se pandemia po prek popullsi të ndryshme, shtete të ndryshme dhe qytete të ndryshme , dhe se si ndikon në mënyrë disproporcionale grupe specifike, si ndikon në punëtorët e vijës së përparme, si ndikon të gjithë njerëzit me kushte ekzistuese të shëndetit mendor “.

[ Shëndeti mendor dhe fizik i reporterëve gjatë COVID-19]

 Vendet po goditen ndryshe

• Mbele  theksoi se Afrika e Jugut, për të cilën ai tha se i afrohet 1000 rasteve të COVID-19 në shkallë vendi, mund të mësojë nisur nga çfarë ka ndodhur në Shtetet e Bashkuara, ku virusi u mbajt më shpejt. “Në Afrikën e Jugut, pa u futur në statistika, ne ishim mjaft prapa … është kaq e dobishme të shikosh në të ardhmen dhe të parashikosh lodhjen që ndjejnë njerëzit, për të parashikuar gjithashtu se si personat që përdorin shërbim psikiatrik  në veçanti mund të kenë nevojë për ndihmë “. 

Mënyra si gazetarët mund të raportojnë me përgjegjësi mbi shëndetin mendor gjatë pandemisë.

• “Ne po u kërkojmë gazetarëve të krijojnë një tregim ku, në të vërtetë, nuk ka asnjë narrativë. Është diçka shumë e vështirë për tu inxhinieruar dhe e pamundur të tregohet. Si mund të krijoni diçka lineare ose diçka sekuenciale,  kur është kaq e re dhe është kaq e freskët? Mbele tha se: “Unë mendoj se ky është vendi i parë për të filluar, duke u nisur nga përgjegjësitë,  nga vetëdija se mund të ketë shumë gjëra që mund të ndodhin dhe që nuk mund të përshtaten në rregullsinë se si të raportoni , çfarë të thoni dhe çfarë të bëni. “
• Gold sugjeroi që gazetarët të mbulojnë disa nga mënyrat se si njerëzit po përballen me sukses. ” Thjesht mund të mendoni për nuancat dhe të përpiqeni të mendoni se si mund ta parandalojmë. Si mund të flasin ekspertët për këtë? Si mund të flasim për trajtimin? Si mund të gjejmë mënyra që shëndeti mendor mund të përdoret si një mënyrë për  t’i bashkuar njerëzit? Si mund ta mbështesin individët njëri-tjetrin gjatë kësaj kohe? Mendoni për mënyrat që njerëzit e tjerë janë lënë jashtë bisedës. Historia do të jetë më e fortë dhe kjo është gjëja që unë mendoj se mungon kur ju vetëm raportoni për këto lloj tregimesh të mëdha që janë me të vërtetë intensive”,- tha ajo.

Ajo gjithashtu ofroi këshilla për të mbuluar sëmundjen mendore. Është e rëndësishme të vlerësohet nëse sëmundja mendore e një personi është e rëndësishme për tu përfshirë në një histori, dhe nëse është,  duhet siguruar që personi të ketë një diagnozë, tha ajo. Qëndroni larg etiketave dhe gjuhës negative që stigmatizojnë më tej njerëzit me sëmundje mendore duke u përqëndruar në gjëra pozitive siç janë trajtimi dhe parandalimi. 

[ Këshillat e shëndetit mendor dhe burimet për gazetarët]

Mënyra si gazetarët mund të mbulojnë ndërlikime të njerëzve që merren me trauma të shumta menjëherë.

• Vrasjet e padrejta të Ahmaud Arbery, George Floyd, Breonna Taylor dhe amerikanë të tjerë me ngjyrë, së bashku me protestat që pasuan, kanë kapur tituj në SHBA dhe më tej, dhe kanë shtuar dëshpërimin për shumë njerëz që tashmë merren me pandeminë.
• Mbele ka thënë se lajmet për protestat anti-policore janë shumë të gjera: “SH.B.A. është aq e madhe sa kur teshtin, pjesën tjetër e botës kap një ftohje”. Ai gjithashtu tha që çështjet në lidhje me racizmin godasin një nerv veçanërisht për Afrikën e Jugut për shkak të historisë dhe traumave të tij. “Unë mendoj se përgjigjet që ne po shohim janë gjithashtu rezultat i pandemisë dhe krizës. Unë mendoj se ka diçka në lidhje me një zhgënjim, për një zemërim, për pafuqi dhe pashpresë që po i shton, në fakt, përgjigjes aktuale … dhe në mënyra të tjera ekziston diçka që na bën mirë kur mblidhemi, edhe pse është e dhimbshme akoma, duke treguar solidaritet dhe kujtesë se ka ekzistuar një kolektiv  ekziston akoma dhe që do të ekzistojë gjatë kësaj pandemie “.
• Shqyrtoni disa nga të njëjtat pyetje që bëjnë ofruesit e shëndetit mendor,   sugjeroi Gold . “Kur mendojmë për shëndetin mendor, gjithmonë mendojmë për të gjithë faktorët që hyjnë në të. Kështu që ne gjithmonë mendojmë për shëndetin mendor si një model biopsikosocial të gjërave. Pra, si ndikon biologjia, psikologjia dhe faktorët shoqërorë të dikujt?”

Amplifikoni zërat e atyre që preken nga këto çështje. Për shembull, intervistoni ekspertë me ngjyrë të shëndetit mendor kur flasim për racën, shëndetin mendor dhe pandeminë në tërësi. Gjatë intervistës, jini të vetëdijshëm që ata gjithashtu kanë luftimet e tyre shëndetësore mendore me momentin aktual dhe janë të ndërgjegjshëm për gjërat e ndryshme që u kërkohet të bëjnë në këtë moment.

Mënyra si gazetarët mund të mbulojnë çështje që mund të prekin ato, si dhe të tjerët, thellësisht.

• “Unë, me siguri deri para pandemisë, nuk e kuptova se sa gazetarë janë si psikoterapistët, derisa fillova të shikoja lajmet dhe të kuptoja se sa nga gazetarët intervistojnë njerëz që kanë kaluar nëpër gjëra vërtet të vështira. Dhe ato i bëjnë ato përpara njerëzve , e cila thjesht më tremb. Unë nuk do të doja ta bëja punën time përpara njerëzve që shikonin, ” Gold tha. “Ajo që po dëgjoni nuk është lloji i gjërave që shumica e njerëzve ndajnë me këdo. Unë mendoj se duhet ta thoni atë me zë të lartë dhe ju duhet ta pranoni atë. Nuk është normale që njerëzit të flasin për njerëz që vdiqën, rreth gjëra me të vërtetë të vështira që u kanë ndodhur atyre, për luftën dhe po ashtu nuk është normale që ju thjesht ta dëgjoni atë pa pushim dhe të mos keni një reagim. Por pas punës ju duhet ta përpunoni atë, sepse nëse nuk e bëni do fillojë të ushqehet te ju “. Gold sugjeroi gjetjen e mënyrave për të përballuar, siç janë  meditimi, leximi, bërja ditar ose të kuptoni nëse është e nevojshme terapi.
• Mbele  shtoi se hyrja në një histori, duke kuptuar që një situatë ose një intervistë për një temë të caktuar mund të jetë traumatike, “është mjaft e rëndësishme për punën që mund të bëhet potencialisht nga të gjitha mediat tona. Gazetarët nuk do të fuqizohen vetëm në bërjen e punëve të tyre por pothuajse do të izolojë ose rekrutojë një rezistencë të brendshme. Një nga gjërat që kam folur gjatë kësaj kohe për të gjithë është rëndësia e një përgjigje simetrike. Kështu që kur e gjejmë veten një herë në jetë një krizë globale, ne mund të imagjinojmë se presioni dhe shqetësimi që shfaqet, është i jashtëzakonshëm, dhe unë mendoj se kemi nevojë për një përgjigje simetrike në drejtim të vetë-kujdesit “.

Nga Katya Podkovyroff Lewis

Raportimi i COVID-19

Ky artikull është pjesë e mbulimit të organizatës “Qendra Ndërkombëtare për Gazetarët” (ICFJ) në internet për raportimin mbi COVID-19. 

Përgatiti në shqip: Xhorxhina Deda